Azerbaycan ile Rusya Arasında Sessiz Kriz: Tutuklamalar Üzerinden Yürüyen Diplomatik Gerginlik

Haber

2 Temmuz 2025

2024’ün son çeyreğinden itibaren Kafkasya bölgesinde dikkat çeken bir sessiz kriz şekillenmeye başladı. Bir yanda Rusya’nın büyük şehirlerinde Azerbaycan kökenli vatandaşlara karşı düzenlenen organize tutuklama operasyonları, diğer yanda Azerbaycan’ın başta Bakü olmak üzere bazı şehirlerde Rus uyruklu kişilere yönelik güvenlik baskıları, bu iki ülke arasında görünmeyen fakat artan bir diplomatik çatlağın göstergesi olarak okunuyor. Konuyla ilgili resmi açıklamalar sınırlı olsa da, hem yerel kaynaklar hem de dış basın bu gelişmeleri bir tür “gözdağı diplomasisi” olarak yorumluyor.

İçindekiler

  1. Rusya’da Azerbaycanlılara Yönelik Gözaltılar: Tesadüf Değil, Sinyal
  2. Azerbaycan’ın Karşı Hamlesi: Misilleme mi, Güvenlik Tedbiri mi?
  3. Sessiz Diplomasi: İki Taraf da Konuşmuyor, Ama Eylemler Konuşuyor
  4. Gerginliğin Derin Sebepleri: Sadece Tutuklamalar Değil
  5. Uzman Görüşleri: “Kriz Tırmanmadan Durdurulmalı”
  6. Olay Kronolojisi: Azerbaycan-Rusya Arasında Tutuklama Temelli Gerilim
  7. Sonuç: İlişkiler Yeni Bir Döneme mi Giriyor?

Rusya’da Azerbaycanlılara Yönelik Gözaltılar: Tesadüf Değil, Sinyal

Mart 2025 itibariyle Moskova, St. Petersburg, Kazan ve Krasnodar gibi şehirlerde Azerbaycan vatandaşı ya da Azerbaycan kökenli onlarca kişi gözaltına alındı. Özellikle Moskova’da 12 Azerbaycanlının bir akşam saatlerinde aynı anda farklı adreslerde yapılan baskınlarla gözaltına alınması dikkat çekti. Rusya İçişleri Bakanlığı, bu operasyonları “yasa dışı göçle mücadele” kapsamında değerlendirse de, bazı medya organları gözaltına alınan kişilerin hiçbirinin daha önce suça karışmadığını ve çoğunun iş sahibi, yerleşik kişiler olduğunu aktardı.

Özellikle dikkat çeken olaylardan biri, Moskova’da tanınmış bir restoran zinciri sahibi olan Elvin Mammadov’un gözaltına alınması oldu. Mammadov’un avukatı, müvekkilinin uzun yıllardır Rusya'da yaşadığını, vergi borcu olmadığını ve hakkında hiçbir soruşturma bulunmadığını ifade etti. Bu ve benzeri vakalar, Azerbaycan kamuoyunda soru işaretlerine yol açtı.

Azerbaycan’ın Karşı Hamlesi: Misilleme mi, Güvenlik Tedbiri mi?

Bu gelişmelere paralel olarak, Azerbaycan’da da benzer yönde bazı tutuklamalar yaşandı. Nisan ayının ilk haftasında Bakü'de bulunan ve Rusya vatandaşlığı taşıyan dört kişi, “sosyal medya üzerinden provokatif içerik yaymak” ve “yabancı istihbaratla bağlantılı faaliyetlerde bulunmak” iddiasıyla gözaltına alındı. Azerbaycan Devlet Güvenlik Servisi, bu kişilerin tam isimlerini açıklamasa da, içlerinden birinin eski bir Rus diplomatın oğlu olduğu iddiası basına sızdı.

Bakü merkezli bağımsız gazeteci Rahim Seyidzade’nin aktardığına göre, bu kişilerden biri aynı zamanda Bakü’deki bazı STK’lara maddi destek sağlayan bir iş insanı. Bu detaylar, gözaltıların tamamen kriminal gerekçelerle yapılmadığını, siyasi bir mesaj taşıyor olabileceğini düşündürüyor.

Sessiz Diplomasi: İki Taraf da Konuşmuyor, Ama Eylemler Konuşuyor

Her iki ülkenin resmi makamları olaylara ilişkin doğrudan bir açıklama yapmaktan kaçınıyor. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı yalnızca "ülke güvenliğini tehdit eden hiçbir yapıya tolerans gösterilmeyeceğini" belirten kısa bir açıklama yayınlarken, Rusya Dışişleri Bakanlığı ise sorulara karşılık “iş birliği ruhuna zarar vermeyecek şekilde çalışıldığı” yönünde muğlak bir cevap verdi.

Bu tutum, uluslararası ilişkiler uzmanları tarafından bir “sessiz gerilim stratejisi” olarak değerlendiriliyor. Taraflar birbirlerini doğrudan suçlamıyor ancak attıkları adımlarla karşı tarafa dolaylı mesajlar iletiyor. Bu durum, Soğuk Savaş döneminde sıkça başvurulan “düşük yoğunluklu gerilim politikalarını” andırıyor.

Gerginliğin Derin Sebepleri: Sadece Tutuklamalar Değil

Azerbaycan ile Rusya arasında yüzeyde görünen bu tutuklama diplomasisinin arkasında çok daha derin meseleler yatıyor. 2023 yılında Azerbaycan’ın Karabağ’da düzenlediği ve Ermeni ayrılıkçılara karşı başarıyla sonuçlanan askeri operasyon sonrasında, Rusya’nın bölgede daha pasif kalması Bakü’nün Moskova’ya olan güvenini zedeledi. Aynı zamanda Azerbaycan’ın Türkiye ve Batı ile ilişkilerini güçlendirmesi, Moskova tarafından "denge bozucu" olarak değerlendiriliyor.

Öte yandan Rusya’nın son dönemde İran ve Ermenistan ile askeri ve ticari ilişkilerini güçlendirmesi de Azerbaycan tarafından dikkatle izleniyor. Bu bağlamda yapılan tutuklamaların yalnızca bireysel suçlarla değil, bölgesel jeopolitik rekabetle ilişkili olduğu görülüyor.

Uzman Görüşleri: “Kriz Tırmanmadan Durdurulmalı”

Olay Kronolojisi: Azerbaycan-Rusya Arasında Tutuklama Temelli Gerilim

Sonuç: İlişkiler Yeni Bir Döneme mi Giriyor?

Azerbaycan ve Rusya tarihsel olarak her zaman inişli çıkışlı ama belli dengelere oturmuş ilişkilere sahipti. Ancak son gelişmeler bu dengenin sarsıldığını gösteriyor. Tutuklamalar sadece birer sembol; arkalarında çok daha büyük jeopolitik kırılmalar var. Önümüzdeki haftalarda atılacak adımlar, bu kırılmaların kontrol altına mı alınacağını yoksa derinleşip başka alanlara mı yayılacağını belirleyecek.

Kaynakça


Diğer Yazılar

Son Yazılar

  1. SS'in Adamları: Hermann Fegelein
  2. SS'in Adamları: Reinhard Heydrich
  3. Dünyadaki Cehennem: Auschwitz Toplama Kampo

En Popüler Yazılar

  1. Silah, Kitap ve İsyan: Che Guevara’nın Yolculuğu
  2. BMW X7: 6 Aylık Kullanıcı Notları
  3. Zihin Açan ve Odak Artıran Doğal Bitkiler

Bu web sitesi, deneyiminizi geliştirmek için çerezler kullanmaktadır. Bu web sitesini kullanmaya devam ederek çerez kullanımını kabul etmiş oluyorsunuz. Daha fazla bilgi için lütfen Gizlilik Politikamızı inceleyin.